Omgevingsparticipatie: draagvlak creëeren in de buurt

Omgevingsparticipatie is het actief laten deelnemen van de omgeving bij een bouwproject. Hiermee creëer je draagvlak in de buurt voor een project waar de omgeving hinder van ondervindt. Een omgevingsmanager gaat het gesprek aan om de kennis en ervaringen uit de omgeving maximaal te benutten. Communicatie is een belangrijke sleutel om te komen tot succesvolle participatie.
Het speelplein in de wijk wordt aangepast. Wie zou daar iets over moeten zeggen? De aannemer? De ouders? Of juist de kinderen die elke dag op het veld spelen? Het juiste antwoord is een combinatie van die partijen. Omgevingsparticipatie gaat over het mee laten denken van de gebruikers van een gebied en de inspiratie die een aannemer daaruit haalt bij het ontwerpen en uitvoeren van nieuwe plannen.

Omgevingsparticipatie is een grote uitdaging voor een aannemer, opdrachtgever, opdrachtnemer en de stakeholders die betrokken zijn bij gebiedstransformatie. Bij De Omgevingsverbinder betekent participatie het zo snel mogelijk bij elkaar brengen van kennis, ervaringen, creativiteit, belangen en perspectieven van bewoners of andere betrokkenen. Dit doen we niet zodat iedereen het met elkaar eens kan worden, maar omdat we iedereen volwaardig willen laten deelnemen aan een initiatief.

Omgevingsparticipatie verrijkt en verbetert de plannen. Luisteren naar bewoners en stakeholders zorgt ervoor dat een aannemer beter weet wat er speelt in een buurt en daardoor een gebruiksvriendelijke omgeving ontwikkelt. We geven bewoners en stakeholders altijd de mogelijkheid tot participatie. Er is geen beste manier om de omgeving te stimuleren tot participatie; elke situatie is maatwerk. We gaan langs de deuren, nemen enquêtes af, organiseren bewonersbijeenkomsten, inloopmiddagen, we praten met specialisten of organiseren bijvoorbeeld een buitenspeeldag wanneer er een speelpleintje voor kinderen ontworpen moet worden. Hoe we participatie stimuleren, hangt af van de doelgroep.

Omgevingsparticipatie is voor een groot deel burgerparticipatie. Een sterk draagvlak creëren bij verandering in de buurt betekent een soepele samenwerking met de omgeving tijdens het project. Dit betekent dat er minder klachten komen over overlast, alle belangen goed in beeld zijn en stakeholders en bewoners zich gehoord voelen. Een groot voordeel voor de opdrachtgever is dat omgevingsparticipatie bijdraagt aan de gebruiksvriendelijkheid van een opgeleverd project.

Bouwprojecten hebben altijd impact op de omgeving, hoewel juist de gebruiker van de omgeving vaak uit het oog verloren wordt. Van geluidshinder tot overlast van grote bouwmachines en van uitzichtverlies tot milieutechnische overwegingen: bouwprojecten raken de directe omgeving van inwoners. Daarom is het belangrijk dat bewoners moreel gezien – en wettelijk gezien volgens de Omgevingswet – betrokken worden bij de plannen. De input en expertise van inwoners kan verrassend creatief en interessant zijn voor opdrachtgevers en opdrachtnemers.

Een nieuwe riolering in Rotterdam
In de Jaffabuurt in Rotterdam komt nieuwe riolering. Daarom wordt een aantal straten opengebroken. Een ideaal moment om ook andere verbeteringen door te voeren. Buurtbewoners en kroegbazen denken mee over afvalinzameling en het parkeren van fietsen en auto’s. Er staan nu een hoop fietsen op straat die het straatbeeld vervuilen. Welke oplossing hebben de bewoners en kroegbazen voor dit probleem? De Omgevingsverbinder hield voor dit participatietraject een online enquête waar mensen hun mening in geven over mobiliteit, groen in de buurt, ontmoetingsplekken en pleinen. In de enquête staat een kaart waar deze onderwerpen eenvoudig aangegeven kunnen worden. Waar willen respondenten afvalinzameling zien? Waar moet een extra plein komen? Waar zou een groenstrook goed kunnen staan? Wij krijgen de uitslag met alle antwoorden en organiseren een informatieavond in de lokale gymzaal. Daar lichten we het project toe en is er een mogelijkheid om inhoudelijk vragen te stellen of, als iemand de enquête nog niet heeft ingevuld, dit alsnog te doen. Met als resultaat van het participatietraject dat de buurt opnieuw wordt ingericht zoals de bewoners willen.

Een fietsstraat of normale weg?
De Kampdijklaan in Vught is een normale weg, maar de straat moet op de schop. De buurt denkt mee over de functie van de straat. Wordt de straat een fietsstraat, een fietssnelweg, of blijft het een normale weg? Aan deze straat wonen veel mensen, maar het is ook een verbindingsweg. Hoe komen deze twee functies het beste samen? Welke alternatieven zijn er? In dit participatietraject kijken we naar het verkeer dat de weg gebruikt en hoe de meeste mensen profiteren van de nieuwe oplossing. De participatie gebeurt door een online, interactieve module. Er worden meerdere bewonersavonden georganiseerd, omdat dit project relatief ingewikkeld is. Alle stakeholders en bewoners moeten gehoord worden voordat er een besluit komt over de nieuwe bestemming van de weg.

In de bovenstaande drie voorbeelden gebruiken we enquêtes, een buitenspeeldag en bewonersavonden, maar er zijn veel meer manieren voor omgevingsparticipatie:

• Met een offline enquête langs de deuren;
• Een online enquête met interactieve tools;
• Intensieve brainstormsessies met stakeholders in een versnellingskamer;
• Interactieve middagen;
• Inloopavonden.

We kijken altijd eerst naar de complexiteit van een vraagstuk voordat we kiezen voor een participatietool. De moeilijkheidsgraad moet matchen met het soort participatie.

De Omgevingsverbinder zorgt voor betrokkenheid in de buurt door regelmatig aanwezig te zijn. Een omgevingsmanager kan werken aan participatie op afstand, maar wij vinden het belangrijk om het gezicht te zijn in de wijk. Het belangrijkste aan omgevingsparticipatie is interactie met de bewoners. Met de omgevingsapp bereiken en informeren we mensen over de voortgang van het project na het participatietraject. Wij ontzorgen de opdrachtgever op een gestructureerde manier, van A tot Z. We nemen de omgevingscommunicatie en -participatie uit handen bij de opdrachtgevers, zonder dat zij inspraak verliezen. Met De Omgevingsverbinder heeft u een betrouwbare omgevingsmanager die het participatietraject op zich neemt, actief blijft tijdens de werkzaamheden, oprecht luistert naar de bewoners en het bouwproject op een goede manier afsluit met betrokkenen. Neem direct contact met ons op.